Stel je eens voor… Wat als niet de Z van Zorg en Ziekte voorop staat in onze maatschappij, maar de G van Gezondheid? In 2018 ging een huisarts in de Eindhovense wijk Achtse Barrier met deze gedachte aan de slag. De zorg moest gekanteld worden: naast zieke mensen er bovenop helpen, moet de zorg ook ‘aan de voorkant’ bijdragen aan fittere en gelukkigere inwoners. De proeftuin GROZzerdam (‘ZORG’, maar dan andersom) ontstond. Hierin werkten zorg- en welzijnsorganisaties, werkgevers, ondernemers en het onderwijs gelijkwaardig met elkaar samen aan een betere gezondheid, sámen met inwoners. In no time sloten tachtig partijen zich aan en werd de proeftuin in 2020 een heuse beweging in de Brainport-regio: DE STAP naar Gezonder werd geboren.
Breder samenwerken
Fontys was er vanaf het allereerste uur al bij. ‘Vanuit het Fontys for Society gedachtegoed willen we graag betrokken zijn bij wat er speelt en gebeurt in de regio’, vertelt Janienke Sturm. Ze is lector Mens & Technologie, kartrekker van het Centre of Expertise Health en lid van de partnerraad DE STAP. ‘Voorheen hadden we natuurlijk al samenwerkingen met professionals om ons heen. Maar door DE STAP is de samenwerking veel breder en kunnen we ook veel meer betekenen voor onze omgeving.’
Vraagstukken
Eén van de uitgangspunten van DE STAP is dat initiatieven vanuit wijkbewoners zélf ontstaan. Jaron Schnitzer is programmamanager binnen Fontys van DE STAP en noemt een voorbeeld: ‘Als veel wijkbewoners zich eenzaam voelen, pikken inwoners dit samen met professionals (bijvoorbeeld buurtwerkers) op. Studenten en docenten van Summa, Fontys en TU Eindhoven voegen daar een lerend element aan toe. Onze studenten van Sociale Studies kunnen het vraagstuk onderzoeken, maar studenten Communicatie ook. Vaak vliegen studenten van diverse opleidingen samen een project aan.’
Professionele werkplaatsen
Inwoners, partners, studenten en docenten komen samen in zogenaamde professionele werkplaatsen. Dat zijn er op dit moment drie: in Son en Breugel en de Eindhovense wijken Achtse Barrier en Tongelre. Op al die plekken is een docent van Fontys twee dagen per week werkzaam. Jaron: ‘Zij zijn onze bruggenbouwers: de link tussen onze studenten en de maatschappij.’ Zo hebben studenten van Summa en Fontys voor basisschool ’t Karregat in Tongelre gastlessen verzorgd en duurzaamheidsinitiatieven opgepakt. Jaron: ‘Ze wilden het taboe rondom tweedehands kleding en speelgoed doorbreken. Tijdens de kerstmarkt werd er volop kleding en speelgoed geruild. Ze deden dat in samenwerking met kledingruilatelier #Awesome. Nu wordt er volop gewerkt aan verdere versterking van de gezonde school.’
Onderzoek
Het lerende element dat Fontys toevoegt aan DE STAP, gaat verder dan het bedenken en uitvoeren van ideeën. Fontys onderzoekt namelijk ook het effect van de projecten. Janienke: ‘Verbeteren die daadwerkelijk de gezondheid van de inwoners? En wat zijn de werkzame elementen in een samenwerking? Die kennis deelt Fontys met alle partijen én andere wijken waar DE STAP actief is. Wij worden door professionals dus echt benut als kennisinstelling.’
Impact op de maatschappij
DE STAP is een kans voor studenten om al vroeg in de opleiding intensief met inwoners en professionals samen te werken. ‘Studenten zien van dichtbij hoe professionals werken en welke rol goed bij hén zou passen’, vertelt Jaron. ‘En vergeet niet: de maatschappij is natuurlijk heel erg geholpen door de inzet van Fontys. Het is namelijk best lastig om de kanteling van zorg voor elkaar te krijgen, als er niet voldoende vrijwilligers zijn voor alle activiteiten. Wij voelen daarin een maatschappelijke verantwoordelijkheid en dus springen onze studenten nu in dat gat. Steeds meer studenten zijn door DE STAP bezig met maatschappelijke vraagstukken. We hebben eigenlijk betekenisvoller onderwijs dan ooit.’
Midden in de samenleving
Janienke hoopt voor de toekomst dat steeds meer mensen zien welke maatschappelijke bijdrage Fontys levert. ‘Is er onderzoek nodig? Dan denken veel mensen nog steeds als eerste aan een universiteit. Terwijl wij met onderwijs en onderzoek júist heel goed kunnen bijdragen aan die uitdagingen in de samenleving. Wij staan er middenin. Ik voorzie dat dat de komende jaren alleen maar meer wordt.’
Publicatie: https://www.fontys.nl/nieuws/samen-werken-we-aan-gezondheid-ons-onderwijs-is-betekenisvoller-dan-ooit/, 29 maart 2023
Auteur: Anne van den Berg